Przy polisach AC ubezpieczyciele stosują czasem zapisy naruszające interes konsumenta. Takie punkty – mimo zawarcia polisy – klienta nie obowiązują.
Umowa ubezpieczenia należy do instytucji ogólnego systemu ubezpieczeń gospodarczych. Umowy te mogą mieć charakter obowiązkowy (przymus ubezpieczenia w niektórych obszarach – np. ubezpieczenie OC pojazdu) lub dobrowolny (zawarcie takiej umowy zależy od woli konsumenta – m.in. umowy ubezpieczenia autocasco tzw. AC pojazdu).
Gdy mamy do czynienia z umowami ubezpieczenia dobrowolnego, jak wspomniane AC, to zakres ubezpieczenia może różnić się w umowach proponowanych przez różne zakłady ubezpieczeń. Może także być on modyfikowany przez obie strony, a więc ubezpieczyciela i ubezpieczającego. Z reguły jednak, w zakresie umów ubezpieczenia, mamy do czynienia z tzw. umowami adhezyjnymi czyli umowami przystąpienia – warunki określa zakład ubezpieczeń, a konsument może je zaakceptować i przystąpić do umowy lub zrezygnować z jej zawarcia. Czy jednak ubezpieczyciel możne zupełnie dowolnie kształtować zapisy umowy dobrowolnej? Otóż absolutnie nie. Co prawda swoboda umów zapisana w art. 353¹ Kodeksu cywilnego zezwala na zawieranie umów, w których zapisy są ustanawiane wedle własnego uznania, to jednak jednocześnie zastrzega, by treść takiej umowy „nie sprzeciwiała się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.”
W tym miejscu dochodzimy do kwestii klauzul abuzywnych czyli niedozwolonych zapisów umownych. A te, jeśli nie są uzgodnione z klientem, nie obowiązują go.
Art. 385.[1] § 1. Kodeksu cywilnego wprost wskazuje, iż „Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.”.
W zapisie tym zwrot „nie uzgodnione indywidualnie” odnosi się tych postanowień, na których treść konsument nie miał wpływu, a więc i tych, zawartych w standardowych wzorcach ogólnych warunków ubezpieczenia (OWU), przygotowywanych przez towarzystwa ubezpieczeniowe.
Mimo, iż warunki ubezpieczenia nie mogą w sposób rażący naruszać interesu konsumenta, to jednak wśród zapisów umownych wciąż można takowe odnaleźć. Do zapisów niedozwolonych, które funkcjonowały, a niewykluczone, że w niektórych umowach stosowane są nadal, zaliczono m.in. zastrzeżenie nieuwzględniania przy wypłatacie odszkodowania podatku VAT bądź nie uznawania szkód powstałych w wyniku kradzieży radia z odejmowanym panelem czołowym, gdy ubezpieczający nie mógł przedstawić takiego panela.
W przypadku wątpliwości co do ogólnych warunków ubezpieczenia, bądź otrzymania od zakładu ubezpieczeń odmowy przyznania odszkodowania, warto skonsultować ich treść np. z kancelarią prawną.